Proszę Panów! Przed nami leży projekt ustawy o nabyciu przez państwo kolei żelaznej ostrawsko-frydlandskiej. Kolej ta jest w gruncie rzeczy niewielka, jeśli chodzi o długość, ale jest bardzo ważna ze względu na swe znaczenie gospodarcze i strategiczne. Przebiega ona przez nadzwyczaj gęsto zaludnione kraje Śląska a właściwie Moraw, gdzie ciężki i lekki przemysł stanowi główną charakterystyczną cechę tych krajów. Pierwsza główna kolej, mająca długość przeszło 32 km z Ostrawy-Przywozu idzie przez Kuńczyce nad Ostrawicą, Frydek aż do Frydlantu z wielkim odgałęzieniem przez Kuńczyce do Czeskiego Cieszyna o długości 30˙2 km i z mniejszem odgałęzieniem przez Szumbark na kopalnię "Postęp" o długości 3˙7 km. Do tego trzeba przyliczyć objekt rozpoczętego, ale nie dobudowanego toru kolejowego z Kuńczyc do Polanki.

Kolej ta, będąc faktycznie już dawno wkliniona w cały system kolei państwowych, powinna być wzięta także formalnie do gospodarki państwowej wcześniej z tych względów państwowych, o których mówili sami referenci. Długo się to nie stało, przez całych 15 lat i dopiero teraz do tego doszło. Jakie przyczyny i względy za tem przemawiają? Oprócz dawnych gospodarczych przyczyn i względów zadecydował o upaństwowieniu tej kolei moment polityczny i wysokie strategiczne znaczenie tej kolei.

Atmosfera polityczna jak wewnątrz, tak zagranicą tego państwa, nie tylko w Europie, ale w całym świecie jest istotnie groźna, albowiem niebezpieczeństwo wojny jest nadzwyczaj bliskie i bezpośrednie. Niebezpieczeństwo to stwierdził dosadnie i jasno w ostatnim swym interview amerykańskiemu urnalistowi Howardowi wódz Sowieckiego Związku towarzysz Stalin, podkreślając, że wojna grozi wszystkim narodom, a zwłaszcza Związkowi Sowieckiemu. Towarzysz Stalin warował jasnem bolszewickiem słowem imnperjalistów i rzeźników faszystowskich z Tokia i Berlina, aby się nie odważyli w tej groźnej atmosferze wystąpić przeciw sowjetom, bo za Związkiem Sowieckim stoi nie tylko jego proletarjat, ale proletarjat całego świata, a między nim proletarjat czechosłowacki, który ślubuje to arzyszowi Stalinowi w obliczu grożącego niebezpieczeństwa wojny i napadu z Tokia i Berlina, że pójdzie razem z proletarjatem sowieckim rozprawić się raz na zawsze z faszystowskimi imperjalistami.

Niewątpliwie, że w związku z całą tą atmosferą wojny Śląsk Cieszyński może się stać terenem wojny, terenem najazdu ze strony niemiłych sąsiadów faszystowskich z Warszawy i Berlina. Dlatego jest zrozumiałym w danym wypadku projekt rządowej ustawy o wkluczeniu całego tego odcinku do systemu kolei państwowych. Akt ten jest charakterystycznem odźwierciadleniem bezpośredniego niebezpieczeństwa wojny i sygnałem, mówiącym o gorączkowych przygotówaniach do wojny, z jednej strony obronnej, z drugiej zaś zaczepnej. Akt ten ma na celu udoskonalič i upewnić granice państwa pod względem strategicznym i manewrowym i związać je z głównym ośrodkiem ciężkiego i lekkiego przemysłu. Ale samo mechaniczne upaństwowienie tej kolei, samo nabycie majatku przez państwo niewiele pomoże przez was po burżoazyjnemu zrozumianej obronie państwa, jeśli polityka rządu względem żywego inwentarza kolei, względem kolejarzy zasadniczo się nie naprawi.

Kolejarze są straszliwie uciskani, ciężka praca, dzienne i nocne turnusy, niesłychana nagonka urzędów robi z kolejarzy śląskich przedewszystkiem biedaków, szczutych jako psów, którym wasi biurokraci grożą stale przesadzaniem, albo nawet wydalaniem. Kolejarze muszą ciężko pracować, niosąc wielką odpowiedność za życie swe i tysięcy pasažerów, i nie znają ani dnia ani godziny, kiedy faszystowska burżoazja wyrzuci biedaków z kolei, którzy po 12-20godzinowej pracy omdlewają z wycieńczenia. W tym względzie łzy i łezki pana referenta Tichého nie wiele pomogą, bo on sam jest odpowiedzialny za tę psią nagonkę przeciw kolejarzom z Unji i Národní jednoty. Narażeni są oni we swej służbie na niebezpieczeństwo utraty swego życia i życia tysięcy ludzi. które od nich zależy. A jednak jaka jest płaca za tę ciężka pracę śląskiego kolejarza? Ci ludzie są nie tylko szykanowani groźbami przeniesienia, ale są także bardzo kiepsko honorowani. Taki chłop, który ma dwa do trzy postepy, ma nakoniec mniejszą płacę niż na początku swej służby.

Myślicie, że, kiedy tak traktujecie kolejarzy, oni będa dobrym subjektem obrony tego państwa? Nie mylcie się, znam doskonale opinję kolejarzy i wiem, co oni sobie myślą o polityce koalicyjnych partyj. I dlatego domagamy się my, komuniści, ażeby przystąpiono w pierwszvm rzędzie do skrócenia czasu pracy kolejarzy i do podwyższenia ich zarobków. Za řádnou práci řádná odměna. Praca jest wprawdzie řádná, ale płaca żadna. Obok podwyższenia płacy, należy przyjąć nowych pracowników, zwiększyć ich liczbę, ażeby ludzie nie omdlewali przy pracy a wreszcie trzeba zaprzestać z przesadzaniem kolejarzy z partyjnych i szowinistycznych powodów.

Ze względów gospodarczych i ekonomicznych jest ta ustawa zrozumiała. Kolej ta łączy i wiąże bardzo ważne ośrodki przemysłu Ostrawa-Witkowice, Marjańskie Góry (chemja i metalurgja), łączy dalej tekstylny przemysł, obejmuje lekki przemysł i sięga do Cieszyna przez Górną Suchę oraz rozciąga się na cały rewir węglowy. Towarowy ruch jest olbrzymi a przy tem tak niebezpieczny, że towarowe pociągi mijają się z błyskawiczną szybkością i zwrotnice migają się każdej chwili z miejsca na miejsce. Osobowy ruch jest jeszcze większy. Dziennie tysiące robotników jadą z Kuńczyc, Frydlandu, Frydku do Ostrawy do kopalń na szyby, na szychty, a popołudniu jadą z powrotem. Turystyczny ruch w soboty i niedziele jest tak wielki że pociągi nie mogą pomieścić podróżnych.

Dlatego jest słusznem żądanie, jeżeli się domaga, ażeby rząd postawił dwutorową kolej. Przepełnione pociągi, niezdrowe wozy, pełne dymu i plwocin; ludzie się tam męczą. Podróż jest niebezpieczna, ludzie się cisną na platformach, omal nie na dachach, i o katastrofę w takich wypadkach nie bardzo ciężko. Dlatego trzeba przybudować drugi tor aż do końca: jak do Frydku i Frydlantu a tak dalej do Czeskiego Cieszyna. Wreszcie bardzo ważną rzeczą, o której nie wspomniał pan referent, jest wybudowanie poprzecznej kolei od Orłowej, Dąbrowy przez rewir węglowy aż do Frydku.

Akcyjne towarzystwo złożone z samych grubych fabrykantów ma otrzymać od państwa około 15 miljonów koron za przewziętą kolej. Jest to towarzystwo panów z witkowickich kopalń, z Orłowej-Lazy itd., którzy mają dostać jeszcze pieniądze za to, że zupełnie zrabowali kolej ostrawsko-frydlandską, że opotrzebowali cały inwentarz, mobilia i immobilia do niemożliwości. Państwo będzie musiało inwestować duży kapitał do tej kolei, ażeby podnieść jej zdolność transportową. Dlatego: nic im nie dać i wywłaszczyć kolej bez wykupu.

Stosunek rządu do kolejarzy i do ludności jest istotnie niesłychany. Muszę poddać zwłaszcza personalną politykę na kolejach państwowych bezwzględnej krytyce. Przy persekucji personalnej prowadzi się względem śląskich kolejarzy pochodzenia polskiego i niemieckiego bezwzględna eksterminacyjna polityka, gubi się egzystencje tych, którzy się nie chcą sprzedać, przesadza się kolejarzy narodowości polskiej i niemieckiej, albo Šlązaków choćby czeskiego języka. W przeciągu tego roku przesadzono 246 ludzi a 300 ma ich być jeszcze przesadzono. Są to osoby bardzo dobrej kwalifikacji, które nie były nigdy karane, a jednak muszą być przeniesieni i będą przeniesieni.

Jakie są przyczyny tych szykan śląskich kolejarzy? Przyczyny są politycznopartyjne. Występuje się wyraźnie przeciw soc.-demokratycznym kolejarzom ze strony faszystowskiej biurokratycznej kliki a samo ministerstwo kolei musi oczywiście o tem wiedzieć. Szkoda, że pan minister nie jest obecny. Muszę wyraźnie i dobitnie stwierdzić, że te wszystkie wypadki przeniesień wywołują indywidua z pod ciemnej gwiazdy ustawicznemi denuncjacjami porządnych obywateli czeskosłowackich. A przeciež kto to był, który w czasie największych szczuć konsula Malhommea kategorycznie wystąpił przeciw warszawskim faszystowskim orgjom? Byli to śląscy robotnicy, a wśród nich przedewszystkiem kolejarze, którzy piętnowali szowinistyczne orgje Malhommea i warszawskich faszystów. W nagrodę za to przeklada się dzisiaj tych kolejarzy do Czech i Moraw, niszczy się ich moralnie i materjalnie. Kolejarzom śląskim dzieje się straszna krzywda.

Kto jest przesadzany? Mówię wprost pod adresem soc.-dem. klubu posłów. 70 % przełożonych kolejarzy należy do soc.-demokratycznej zawodówki Unji Państwowych Pracowników. 70 % jest przełożonych za swoją polityczną niespolegliwość. Pan minister Bechyně to wie, ale nic nie czyni przeciwko temu. Czy nie jest to wyrazem zupełnej politycznej perwerzji, jeżeli Matice osvěty lidové, znany polakożerczy organ, jest prokuratorem w tej całej sprawie i że wskutek jej obwinienia muszą ludzie opuszczać swe domy i rodziny i iść precz? Wskutek tego jest straszne niezadowolenie wśród kolejarzy. Panowie z Jednoty narodowo-socjalistycznej, jeśli pomagacie temu przesadzaniu niewinnych Ślązaków, przyjdzie na was kolej a na wasze miejsce przyjdzie agro-faszystowska bestja.

Jakie jest stanowisko wodzów socjał-demokratycznych wobec tych persekucyj? Socjałdemokratyczna Unie bierze pieniądze od członków, których pozwala przesadzać, a kiedy ci członkowie żądają pomocy i ochrony przeciw persekucjom, pan senator Macek powiada: "Ty jsi nespolehlivý, zkrátka musíš jít ven" i przymawia się, aby był przesadzony. Nie jest to perfidja i zdrada? Chcę podać kilka markantnych przykładów ilustrujących stosunek ministerstwa kolei do śląskich kolejarzy polskiej i niemieckiej narodowości. Informace o tom získal jsem od osob zaměstnaných na dráze a podám je stručně česky, abyste tomu všichni rozuměli.

Pavel Suchý, průvodčí vlaků, prý nespolehlivý, byl do Prostějova přeložen proto, že posílá děti do polské školy. Má v Hrádku vlastní domek, v žádném polském spolku není, je organisován v Unii od r. 1918. Když šel intervenovat a prosit, řeklo se mu: Marná věc.

Jan Jursa u odboru v Těšíně byl přeložen do Val. Meziříčí, poněvadž měl - strašný zločin - v podnájmu ve svém vlastním malém domku nezaměstnaného komunistu, a to 1 1/2 roku. Proto je nespolehlivý. Má 6 dětí, z nich chodí 4 do české školy.

Kocúr František, průvodčí vlaku, byl z Českého Těšína přeložen do vnitrozemí přes to, že jeho nejstarší syn koná presenční vojenskou službu v československém vojsku, zdá se mi, v Mukačevě, a sám má výbornou kvalifikaci. Je členem Unie. Byl jako dobrý Čechoslovák r. 1918 vyhozen Poláky z Krakova, kde sloužil za Rakouska, uchýlil se do Slezska, ale dnes je přesazen, poněvadž posílá prý jedno děcko do polské školy.

Litva Alois z Třince, pracující u posunu, je prý nespolehlivý, poněvadž jeho žena, slyšte, je národnosti polské. Jeden jeho syn chodí do české školy ve Vendryni, druhý do polské školy.

Klus Pavel u odboru Český Těšín, Lhota, je přeložen až do Přerova z toho důvodu, že posílá děti do polské školy. 26 let úplně bezvadně sloužil a konal povinnost, nebyl trestán ani služebně, ani policejně, ani soudně. Jeho vinou je to, že se hlásí k národnosti polské. Kvalifikace byla nejlepší.

Josef Lach, taktéž u odboru pro udržování dráhy, přeložen jest do Jihlavy proto, že jeho děti chodily do polské školy v Jablunkově a byly v polských spolcích mládeže. Služební kvalifikaci má tu nejlepší. Marné rekursy, marná odvolání.

Olejovník Pavel, manipulant v Karvinné, je dnes v Starém Městě pod Sněžníkem v berním úřadě, a to proto, že se hlásí k národnosti polské. Odvolání jeho nepomohlo, i když ukázal, že musí jinak své hospodářství malé ve Fryštátě prodat za babku a tak se úplně zničit.

Mruzek Pavel, průvodčí vlaku, Čes. Těšín, za to, že se hlásí k národnosti polské a svoje dvě děti posílá do polské školy, byl označen za nespolehlivého a přeložen, i když ukázal, že od 1918. roku je řádně organisován v Unii soc.-demokratické.

Mareš Ondřej z Českého Těšína, průvodčí vlaku, je přeložen do Hranic proto, že se hlásí k polské národnosti.

Supík Jiří, taktéž průvodčí vlaku, výborné kvalifikace, též přeložen do Hranic. Hlásí se taktéž k národnosti polské, politicky je úplně nečinný.

Janíček Josef, polské národnosti, přeložen do Veselí na Moravě. Klade se mu za vinu, že přesto, že je členem spolků českých, posílá jedno dítě do polské školy, a to proto, že mu žena pohrozila, nepošle-li její děcko do školy té národnosti, ke které ona sama patří, že provede rozvod a rozluku a od něj uteče. Prosím, pan Polívka a p. ministr Bechyně přímo napomáhají takovému rozvratu a pak chtějí míti obranu státu a klid. (Místopředseda Košek zvoní.)

Končím a povím ještě několik zvláštních a markantních případů.

Pribula z Louk, výpravčí a úředník, protože byl dne 28. října ve službě neoholen - slyšte! - dostal disciplinárku, trestní vyšetřování a hrozí mu přesazení a přeložení. (Výkřiky.) Je členem Unie státních zaměstnanců soc. demokratických.

Dostal vyřízení asi následujícího znění: Pribulo, vysvětli nám předem, zda máš vousy, jak ty vousy rostou a vůbec proč ty vousy rostou. Není to tak snad přímo napsáno, ale asi v tom smyslu. Je to nešťastník, má silný zárost, když se oholí ráno, tak večer má velké vousy. (Veselost.) Chudák, aby chodil s břitvou a federmesrem každý den v kapse a holil se před každým rychlíkem. (Výkřiky.) Ano, Pribula. Vyžádejte si to a já přímo žádám, aby pan zpravodaj Tichý si to vyžádal a nám to slavnostě přečetl, že zaměstnanec byl disciplinárně potrestán proto, že nebyl oholen.

Pastušek z Něm. Lutyně byl přeložen na denunciaci Staněčka, několikráte trestaného lumpa-provokatéra, který na polské straně již byl a dnes jest stíhán zatykačem za činy podle zákona na ochranu republiky.

Podobně zachází se s manipulantem Jiřím Rušem z Bystřice n. O. Náhodou jsme krajané z jedné vesnice. Znám toho člověka, mírný je jak, abych tak řekl, ovce československá. Nikam se nehýbe, nohy z domu nevytáhne, pracuje pilně a koná svoji povinnost, jak se patří. (Místopředseda Košek zvoní.) Nepatří do žádných spolků. Jeho neštěstím je, že jeho žena poslala dítě do polského gymnasia v Orlové. To byla jeho vina a za to byl přeložen do Loučky u Hulína. A nepomohlo nešťastníkovi žádné odvolání. Musel jíti pryč, člověk nemající ponětí o politice. Neví, co je odbor, neví, co je strana a komunistů se bojí jak čerta z pekla. A prosím, přesto přese všechno byl tento chudák přeložen, onemocněl a opravdu jsou vážné obavy, že bude tímto týráním fysicky i duševně úplně zničen. A to jsou Slezané, od kterých pak chcete odměnu a pomoc v těžkých okamžicích? Prosím, ti všichni jsou naši odpůrci, kteří komunisty nenávidí, jsou Uniatci nebo indiferentní, ale přesto jsou přesazováni agrofašisty s tichou pomocí nár.-sociální Jednoty. Pak z toho máte takový resultát, jako v Opavě, že vám uteče i z Unie, i z Jednoty a vletí k fašistům.

Páni poslanci zpravodajové, jste také socialisté, a křivda se děje i socialistickým dělníkům, jste také Čechoslováci a Slované; ale aspoň tu socialistickou stránku vezměte v úvahu. Či vy to schvalujete, co se děje denně na košicko-bohumínské a na frýdlantsko-ostravské dráze? Budete mlčeti k těmto ohavnostem a budete hlasovati proti vrácení osnovy výboru na opravení? Jestliže to přejdete mlčením, pak s tím přesazením souhlasíte a veškerou mravní, faktickou a osobní odpovědnost berete na sebe. Lid slezský vás za to požene ke všem čertům.

Ředitelství olomoucké, resp. pan inž. Polívka, Valenta a Walter, říkají: My za to nemůžeme, odvolání nic nepomůže, jděte si na p. ministra, to dělá ministerstvo. A prosím, dějí se taková perfidia: píše se v novinách: Láska ke všem národnostem, zejména k Polákům na Slezsku, a mezitím se dějí taková svinstva jako v tomto případě. Ministerstvo musí věděti, že tím trpí nejenom železnice, nýbrž že tím samo sebou trpí vůbec celý pořádek na železnicích. (Místopředseda Košek zvoní.) Pan ministr Bechyně jako vůdce soc. demokracie je politicky odpověden za tyto věci a přehmaty. Je to pravda, a takových případů máme zjištěno 246.

Ta polityka napędza kolejarzy socjalistów do agro-faszystowskich organizacyj. Dyrekcja kolei państwowych w Ołomuńcu, ministerstwo kolei pośrednio jest tomu winno, cała socjalna demokracja, cały rząd bierze odpowiedzialność za te krzywdę, a my komuniści razem z całym proletarjatem piętnujemy to przesadzanie polskich i niemieckich kolejarzy. Naprawa musi się stać zaraz i dlatego domagamy się kategorycznie natychmiastowego przywrócenia wszystkich przesadzonych kolejarzy Polaków i Niemców do ich starego miejsca pobytu na Šląsku. Domagamy się ukarania łotrów, prowokatorów i denuncjatorów tego przeniesienia. Domagamy się opublikowania denuncjacyj i raportów pokątnych polakożerczej Matice osvěty lidové. Domagamy się zwrotu szkód sprzyczynionych kolejarzom oraz zastawienia wszelkiego przesadzania.

Nasz klub podał wniosek na wrócenie tego projektu ustawy do komisji w celu wsunięcia poprawki o nieprzesadzaniu kolejarzy z powodów szowinistycznych, narodowościowej zemsty, oraz celem naprawienia krzywdy pokrzywdzonych. Sądzę, że jeśli wy tego, panowie, sami z dobrej woli nie przeprowadzicie, co jest prawdopodobne, to lud śląski, proletarjat polski, niemiecki i czeski wystąpi i zrobi z wami i z tym nieporządkiem ostateczny koniec i da Šlązakom wreszcie prawo na życie godne człowieka. (Potlesk komunistických poslanců.)