522. Arcibiskup Pražský ztěžuje si císaři na šíření se víry kalvínské a Bratří v Praze a jiných městech i končinách země České, kteréž od mnohých pánů a zvláště od university podporováno jest. Tak na př. chovají prý Hoffmann, president komory dvorské, v Praze, Petr z Rožmberka v Krumlově, Vilém z Lobkovic na Týně Horšově kalvínské kazatele; Sejdlitz odstranil prý katolického faráře z Polně, a Malovec takovéhož z panství Hlubockého, kteréž byl od pána z Hradce koupil. Mezi úředníky komory české jsou prý kalvinisté a přívrženci jednoty Bratrské; universita ustanovuje v městech učitele kalvínské. Arcibiskup radí císaři, aby poměry tyto zvláštní komisí dal uvážiti a vedle rady její aby učinil opatření na ochranu viry katolické.

1599, 3,.července. - Koncept v arcibiskupském archivu v Praze. Acta religionie svaz. III, A, č. 13.

Invictissime caesar, rex et domine clementissime! Caesarea Maiestas Vestra in dementi adhuc memoria dubio procul retinet, eidem me in aliquot mihi benignissime concessis audientiis humiliter proposuisse, in quam magno periculo, imminutione ac despectu religio catholica in hoc regno Bohe-miae, prob, dolor, versetur, ac etiam nunc de die in diem quo diutius tanto profundius eodem vergat, ex adverso autem quantopere Picarditarum et Calvini secta (ut interini de Lutherana taceam, cuius minima fit mentio) augeatur seque dilatet, unde multoties multa animarum millia in extrémům interitum adducuntur; nam calvinistici praedicantes absque omni metu ac respectu libere ac palam ubique hic docent et concionantur, praeeipue, quos dominus Hoffmannus habet, qui universam fere civitatem Pragensem ad suas calvinisticas conciones trahit, et earum intermissionem, quam sacra Caes. Maiestas Vestra per decretum ipsi serio injunxit, deridet.

Dominus Petrus de Rosis, etiamsi ipsemet non calvinisticis aut lutheraivis, sed Piccarditarum concionibus interesse soleat, tarnen nihilominus quendam ex Silesia et aliis provineiis eiectum praedi-cantem calvinisticum Crutnloviae fovet ac retinet, cui etiam templům ex quadam catholica illic ecclesia de uovo fieri curavit ad hunc tantum modo effectura, ut populum eius civitatis a religione catholica (prout jam ultra mediani partem seduetus est) dimoveat, eodem etiam modo parochias suas, quae per obitum catholicorum sacerdotum vacant, tantum huiusmodi profugis praedicantibus regendas committit ac miseram plebeni hoc medio a catholica religione prorsus avellit.

Dominus vero Wilhelmus de Lobkovicz in Bischofteinicz catholicos parochos diíficulter tole-rare potest et per suos praedicantes iu eius civitatis Bischofteinicz domibus tum etiam in villis conciones haberi et commenticia ipsorum sacramenta distribuì curat, quin et cives ibidem ad conciones in arce sua frequentandas cogit.

Eadem etiam ratione Cadanenses, quia se consensum a sacra Caes. Maiestate Vestra, ut unum sacerdotem sub utraque tenere possint, impetrasse ac habere putant, iam ulterius tendunt et quosdam callidos praedicantes invitant et apud se retinent; novas sectariorum scholas erigunt et populum ca-tholicum, ne in vetere catholica illic ecclesia parochiali conveniat, dehortantur et seducunt, catholico etiam ibi parocho suam sustentationem sensini subtrahunt, siquidem is fere nullum amplius exerci-tium sacramentorum sibi usurpare potest ac ipsorum tantum sectarii omnia percipiunt, ita ut eadem civitas, quae antehac maiori ex parte assidue catholica fuit una cum adiacentibus villis in toto isthoc districtu, favore ac opera quarundam iu cancellaria sacrae Caesareae Maiestatis Vestrae personarurn, quae catholicam religionem summe oderunt, fere ex integro ad sectas delabatur.

Et in summa alii domini, nobiles et civitates juxta cuiusque placitum libere praedicantes et doctores recipiunt, eosdemque, ubicunque ipsis collibuit, concionari iubent, ad hunc etiam modum, si aliquod dominium vel bona vendantur in hoc regno Boemiae, statim ii, quibus huiusmodi bona vendita sunt, catholicos sacerdotes ab iis ammovent et emptis a se parochiis de haereticis praedicantibus provident, sicuti dominus Seidlicz hoc Polnae re ipsa effecit; quam primům enim dominium illud Pol-nense adeptus est, mihi catholicum sacerdotem, qui illic fuerat, domum remisit.

Dominus de Nova Domo nuper dominium Frauenperg vendidit tuidam de Malowecz, qui est Lutherauus; illic iterum octo parochias catholicas cum aliquot millibus aniinarum perdere et amittere debuimus, nam catholici sacerdotes (urgente conscientia Lutherauorum) diu relieti illic non fuere.

Et quamvis hoc constitutiones regni habeant, ne ullis parochiis, quae antehac catholicae fuerunt, de sacerdotibus sub utraque provideatui, tarnen existirnant domini sub utraque hanc regni con-stitutionem in eo tantum, quod pro iisdem fa cit, validam esse, ita ut catholici semper in deteriori parte habeantur.

Ultra haec etiam hic Pragae, in sacrae Caesareae Maiestatis Vestra residentia, Piccarditarum conventicula in tantum creverunt, ut ad eorum prohibitionem ili i veluti insultare et ultro irritare audeant, nam in variis congressibus ad decein millia simul sentientes convenire solent.

Est quoque mea et aliorum catholicorum admodum gravis querimonia, quod apud eancella-riam Boemicam in nostris necessariis rebus ob defectum in ea ministrorura catholicorum nullam pe-nitus expeditionem obtinere possimus, sed variis mod s differamur et impediamur, prout Lippense ne-gotium in cancellaria iam a tempore longissimo haeret, in quo nullam expeditionem habere possimi. Interim nee civitas Lippa haeretico praedicanti obsequitur, nec ullum catholicum sacerdotem recipere vult, cum tarnen a hominum memoria prorsus catholica extiterit.

Sic etiam in sacrae Caesareae Maiestatis Vestrae camera Boemica notarii sunt prorsus sectarii Calvinistae et Piccardirae. Hinc nemo catholicorum sacerdotuai vel eorum, qui tantum nomen papi-sticum habent, causám suscipit aut ratiouem habet, vel ipsos promovet, ita ut prius quam Judaei et alii homines exosi pro expeditionibus frustra toties adeundo sollicitare aut certe magnis donationibus et honorariis quidquam impetrare debeant.

Ad haec summopere dolendum est, quod a laudatissimae ac piissimae memoriae Carolo Quarto caesare in hac metropoli Praga ad amplificandam et conservandam religionem catholicam erecta et quondam fundata universitas et academia nunc in mere calvinisticam scholam transierit, extra quam Calvinismus neque Heidelbergae neque in Anglia melius doceri vel addisci posset. Accedit, quod in ipsorum templis nihil Calvinismo contrarium cantare velint, baccalaurei etiam ac magistři ex ea universi tate in civitates ad instituendam iu Calvinismo iuventutem passim dimittuntur, quo medio, nisi ei mature occurratur, totum istud Boemiae regnum paulo post calvinisticum fiet, quod tarnen nihilo-minus Deus et sacra Caes. Maiestas Vestra nunc in tempore immutare et avertere potest.

Et quamvis, clementissime caesar, sacram Caesaream Maiestatem Vestram hoc praesertim tempore non libenter interpello, tarnen mihi tanquam indigno licet archiepiscopo inexcusabile corani Deo penitus esset diutius tacere, ut, qui non sim nescius, me ad gravissimam rationem Deo redden- dam adstrictum fore, si haec sacrae Caesareae Maiestati Vestrae pro benignissima in haec animi aversione non indicarem. Atque ita obsequentissime non dubito, quin sacra Caesarea Maiestas Vestra, tanquam a Deo summe illustratus imperator, ex christiano zelo in catholicam religionem, quae sola salvos facere potest, in qua Vestra Caesarea Maiestas nata et educata est, eandem veram catholicam religionem sub regimine praesertim suo in isthoc regno clementissime tuebitur et manu tenebit, neque eam ad hunc miserabilem modum opprimi, aboleri et in ipsius locum abominabiles sectas induci ac in eiusdem fidei sede locari patietur, sumpta consideratione clementissima, nihil alias inde quam gravissimam indignationem Dei et periculosam rationem eidem faciendam subsequi posse.

Vestram igitur Caesaream Maiestatem demisse oro, dignetur a me tanquam suo obsequentissimo sacellano factam hanc commonitionem gratia sua caesarea prosequi ac suscipere, siquidem me necessitas et mea conscientia isthuc impulerunt.

Postremo etiam Maiestatem Vestram Caesaream humillime oro, ut eidem placeat, quatenus haec puncta superius annotata et plane necessaria, quae gloriam Dei ac cuiusque interessatala con-scientiam concernant, per aliquos in certo numero sinceri animi catholicos doininos in hoc regno Bohemiae, quibus etiam Maiestas Vestra aliquot suos praecipuos doctosque consiliarios catholicos ad-iungere posset, in aliquo ad hoc convenienti loco et in inea quoque praesentia tractentur, deque iis per eosdem consultetur, et tunc a sacra Caesarea Maiestate Vestra, quidquid hoc tempore tolerabilius ordinari posset, ab iisdem pro hoc negotio deputatis sufnciens informatio accedente cuiusque sententia fieret ad clementissimam ipsius ratificationem.

In hoc praestabit sacra Caesarea Maiestas Vestra Deo acceptissimum opus ac etiam obligationi suae, quod catholicos sub una specie prae aliis defendere velit, satisfaciet. Me in caesaream eius clementiam humilliine commendans. 3. Julii anno 99.

[In dorso:] E germanico in latinům conversa et exhibita germanice 3. Julii anno 1599.