1593. — Konc. v arch. arcib. Pražského.

Consilia contracta de unione religionis Pragae. Consistono reformato SCMtas convocatis capitularibus et consistorianis deberet illis injungere, ut subessent reverendissimo domino archiepiscopo ad mandátům suum et ad conventionem factam in commitiis anni 49, ubi status Ferdinando imperatori dederat potestatem restituendi arehiepiscopatus et instituendi archiepiscopi, cui uterque clerus parerei.

Vulgus temeritatem consistorianis non poterit objicere, quia vident ordinationem et commissi-onem Suae Caes. Mtis, cujus sunt sacellani ipsi et cui refragari non possunt. Contra status rebelles Majestas Caesarea Sacra poterit objicere conventionem supra citatam; non enim vertitur ordo. Si sic subjecti fuerint, mandabit Caesar, ut archiepiscopus et consistorium ineant viam de conformitate religionis invenienda; ubi autem dispensatio erit necessaria, per nunciům a sede apostolica impretetur. Hussi festům abrogabitur, si calendaria sine scitu archiepiscopi non imprimantur, et tunc exterminari potest nomen. Ilio quoque die posset fieri translatio alicujus sancti ex Carlstein, vel aliunde Pragam, et tunc ille dies ab ilio actu intitularetur et noviter erecto xenodochio in Aujezd aliud nomen impo-neretur et concursus poplili ilio die apud illos solenne abrogaretur. Sua Majestas quoque disponeret, ne ulla civitas aut arx imperatoris aut pagus recipiat alium parochum, quam quem instituerif archiepiscopus; in aliis oppidis et civitatibus Bohemiae idem fieret adhibito consistorio.

His approbatis immediate subsint cantores et ludimagistri, neque ab universitate dependeant, donec reformetur et sectarii amoveantur, cujus cancellarius est archiepiscopus, vices gerens scholas-ticus metrop. ecclesiae, cui juxta antiqua statata et privilegia inspectio et provisio scholarum per totum regnum competebat. Huie plurimum conduceret, si SCMtas capitaneos in suis ditionibus vel catholicos vel non adeo a catholica religione abhorrentes aut sentientes praeficeret.

Discursus circa restaurationem universitatis Pragensis. Quia status saepe petierunt, ut imperator universitatem Pragensem instauraret, hac occasione quasi gratificaturus sta-tibus, id modo poterit cum [bonoj religionis bene exequi. Nam universitas omnibus scholis totius regni moderatores providet, ex quibus parochi, senatores fiunt, et est radix totius. mali quoad religionem catholicam in hoc regno.

lili autem magistři doctiores et mansuetiores magistři essent tolerandi, ne conqueratur; in-troducendi vero aliarum facultatum doctores, utpote quatuor theologi, totidem jurisperiti et medici, philosophi et oratores, prout et offerant sese Patres Societatis in penuria doctorum, quoad theologiam et philosophiam, quam alias profitentur, si illorum provisio ac sustentatio congrua aucta fuerit.

Aucto professorum numero augenda essent stipendia, et quia haec universitatis restitutio totius regni bonum et incrementum spectat, inde enim consiliarii regii, senatores, consiliarii, doctores medici t animarum pastores prodirent, rationi consonum videbitur, ut totum regnum in stipendii auctione operám adferat. Proinde aliqua contributio a statibus petenda, quod SMtas facile impetraret.

Quomodo facile Bohelmia possit ad fidem catholicam revocari. Quia in concilio Tridentino baec abunde tractata, restat saltem, ut illa in consuetudinem deducantur et efficiantur. Haec autem cura ordinario esset commitenda, nec aegre ferre poterunt sub utraque communicantes Bohemi, cum praeter calicem conveniant eum ecclesia catholica. Ob id antesignani quidam exami-nandi separatimi juxta compactata vel jura Bohemiae vel universitatis Pragensis statuta, et si discre-pabunt, arguendi vel publico puniendi, quod novitates introduxerint, ex tunc amplius illae proscribendae et antiqua jura reducenda.

Synodus provincialis instituenda ad refonnandum cleri mores, quibus offendantur moderni, et ad sacerdotium bene praelati vita, moribus et doctrina deberent admitti et per ordinarium vel suos substitutos diligenter visitari et examinari circa libros, in quo Majestas cum authoritate regia ordinarium adjuvaret.

Concilium Tridentinum et catalogus haereticorum librorum deberet publicari, ne se quis ex-cuset ob ignorantiam. Decreta vero concilii et dogmata in usum revocanda, ne tot sumptus et magnorum virorum labores pereant, aut matrem nostram ecclesiam videamur contemnere.

Seminarium necessarium est juxta concilium Tridentinum, et hoc in convenienti loco vel penes ecclesiam metropolitanam, ut simul ritus et ceremonias ecclesiae addiscerent, vel non procul a collegio Patrům. Sustentatio autem vel ex fundatione Ferdinandi esset depromenda, vel in redditibus mona-steriorum, praesertim ubi alias cultus divinus negligitur et substantia dissipatur. In hac salutis causa promovenda maximus omnium deberet esse affectus, neque monasteriis sic applicatis quid derogaretur, cum in longe utiliorem et magis necessarium hoc tempore usum converterentur.

Libri haeretici eliminentur e Bohemia, nec ab externis aut incolis bibliopolis divendantur, nisi ab ordinario approbati, penes quem piena inquisitionis et punitionis deberet esse authoritas in toto regno toties, quoties videret opportunum esse aut necessarium, addito saeculari brachio. Et si typo-graphi haeretici nolunt converti, cessent praelo [et] catholica aliqua fiat typographia a Sua Caes. Mte ad hoc specialiter erecta et confirmata, nisi coarctentur, ne sub certa poena quid praesumant sine approbatione loci ordinarii typis evulgare.

Impium Hussitarum privilegium, quo gloriantur se a jure civitatis posse excludere communicantes sub una, tollatur et conventicula Picardorum impediantur.

Quia nulla ecclesia catholica Pragae est praeter metropolitanam, nec baptizari nec sepeliri nec copulari possint, aliquod monasterium tam in Minori (S. Thomae), quam Veteri (S. Jacobi) eť Nova (Mariae Nivis) in parochias convertatur, aut annexam habeat curam animarum, dispensatione obtenta a sede apostolica, hac temporum injuria.

Quaedam collectanea, quae omnia simul plurimum et singula seorsim non minimum conducere posse videntur ad unionem et avitam disciplinam. Ante omnia necessarium est, ut reverendissimo lociordinario sua potestas ecclesiastica relinquatur, imo valde bonum et salutare, ut ille idem inter status recipiatur, aut ut olim vel penes hane metropolitanam vel Vyssegradensem ecclesiam sic nunc penes eundem reverendissimum lociordinarium et praelatos ecclesiae esset aliqua officiorum authoritas. Ailas res ecclesiastica et spiritualium nunquam recte promovebitur.

Quia SMtas semper adesse nequit, aliquem locumtenentem constituet, cui adjunget bonos consiliarios alienigenos. In commitiis deberet proponi de religione et universitate, spectare ad eccle-siasticos omnis generis. Unde synodům instituet reverendissimus archiepiscopus et ipse sit praeses. Universitäten! vero caesar ad instar Caroli Quarti aedificandam suscipiat, quoad fabricam advocet quot volet juristas, medicos reliquosque magistros, tarnen zelosos, partim eos etiam, qui nunc sunt.

Ex synodo praeter unionem etiam conciliimi Tridentinum publicaretur et clerus uterque reformaretur. Ex universitatis restauratione haec bona promanarent: 1. Excolerentur ingenia jam ad mechanicas inclinata; 2. boni magistři prodirent, qui in scholis bona docerent; 3. boni sacerdotes, qui vitae exemplo etiam et doctrina praeessent et prodessent. Et totum hoc bonům SCMti vix 3000 aut 4000 constaret, et hoc etiam posset bonis mediis aliunde conquiri.

In consistorio titulus administratoris esset mutandus, ut ommissa archiepiscopi Pragensis mentione administrátor sub utraque communicantium diceretur.

Cantiones quaedam maledicae contra ecclesiam a mendicis certis temporibus cani solitae, ut in die Hussi, tolendae; hoc administrátoři et judicibus caesareis, quia compactata concernit, demandandum sub poena indignationis et exilii, ut etiam idem de picturatione. Cancionale autem Bohaemicum reverendissimo d. archiepiscopo reformandum committatur, reliqua non approbata penitus sub certa poena tollantur.

Citandi Picardi, aut ubi (apud quos) conciliabula fiunt, quod synagogas suas aperire sunt ausi praeter compactata, publica mandata. Quod si unus vel alter damnaretur convictus fortunis vel vinculis vel exilio, quia pacis publicae hujus regni destructores, et [fijscus crescerei et illi sibi timerent. — Et quod de Calvinistis in Gallia, hoc in Bohemia cogitandum.

Scholae privatae in domibus prohibendae, quae sectas important, aut subjiciendae reverendissimi lociordinarii inspectioni; nec prius a senátu in quacunque civitate vel oppido ejusmodi scholarum praeceptor recipiatur, exclusis omnibus reliquis sociis, nisi a reverendissimo domino archiepiscopo vel suo vicario approbetur aut per suos substitutos tam Pragae quam alibi caveretur, ne illi quid ultra literas legere et scribere praesumerent; si autem in precibus, catechismo et similibus suos discipulos vellent erudire, ab iisdem substitutis in districtibus admitterentur aut tollerentur. Catechismus autem, qui olim mandato divae recordationis Ferdinandi a Canisio conscriptus et publicatus fuerat, in omnibus scholis pueris ediscendus proponatur. Secus facientes punirentur aut ejicerentur. Quod de schola puellarum itidem intelligendum.

Qua ratione metropolitana ecclesia possit adjuvari et exaltari. Quia multa in concilio Tridentino, multa etiam in fundatione divi Ferdinandi sunt posita, ante omnia deberent in usum deduci et manu teneri. Ecclesia metropolitana cum omnibus suis bonis, juribus etc. in commitiis publicis denuo exemptioni reservanda, et camerae regiae reliquisque demandandum, ne quid juris sibi vendicarent in ea, quoniam reverendissimo loci ordinario omnis ecclesiastica actio commitenda. Illud, quod in jure Bohemico cautum, ne quis ecclesiae vel monasteriis aliquid e bonis immobilibus leget, nisi pecuniam, esset saltem quoad hanc metropolitanam ecclesiam (si alias generaliter fieri non possit) abolendum aut restringendum, nam multum pus usibus derogai Servanda esset facultas redimendi omnia bona ecclesiae metropolitanae, quocunque nomine essent oppignorata. Et ipsi domini officiales regni ut adessent in his ecclesiae metropolitanae, et quia res Dei et regni est, prae aliis audiretur, definiretur et promoveretur.

Electiones, testamenta et privilegia ecclesiae metropolitanae in omnibus elausulis et punctis essent a SCMte denuo confirmanda, prout a divis praedecessoribus factum, cum comminatione certa in eos, qui dictam ecclesiam in his impugnarent, offenderent aut quoquomodo secus facerent, alias d[ullus] erit ordo penes ecclesiam, nullus progressus, nulla immunitas, confusa et dissipata omnia, cura et Hussitae possunt sua testamenta legare et suos in ordinem redigere.

Quia vero habitationes praelatorum et cleri ab aulicis habitantur sine retributione etiam vel restauratione, ut recipiendus canonicus vel sacerdos locum habitationis competentem non habeat, et si paululum aedificantur domus ad hanc ecclesiam spectantes, vel vi, vel promissionibus multis sese ingerunt aulici nonnulli, maximo málo domus et habitationum, adeo quod rebus sic stantibus nunquam domus praefatae ampliores aut meliores exstruentur: necessarium est, ut pariter omneš domus privi-legiarentur, ut quae jam ab aulicis occuparentur, in usům ecclesiae redderentur, et sic omneš aedes a solis praelatis et presbyteris, quibus essent deputatae, incolerentur.

Quia etiam ob difficultatem exactionis pecuniae in camera regia neque ea, quae ad fundationem regum et imperatorum, et maxime D. Ferdinandi, spectant, ad cultum divinum et honorem templi conservandum administrentur, ut neque quotidianum regium requiem cum suis ornamentis necessariis, prout fundatum est, rite peragatur, neque cera pro candelis, tela pro superp[elli]ciis coralistarum, redditus pro vicariis, coralistis et altaristis isto tempore numerentur, ita ut pro schola provisio deputata a multis annis non administretur quo ad victualia, ligna et conservationem sui debitam, ut ex hoc ecelesia et clerus et schola patiatur magnam jacturam et defectum, et minus requiem, quod singulis diebus Jovis peculiariter a Vladislao divae recordationis (pro regina Anna) institutům est, piane debeat ommitti, pluraque alia ineommoda paulatim obveniant inevitabilia: camerae regiae et questori esset serio demandandum, ut ante omnia haec supra dieta suis temporibus infallibiliter et integre nume-randa curarent, prout jam magna summa restat ibidem, pro qua capitulum interim coactum est pecu-niam aliunde desumere, ne cultus divinus et schola omnino intereat, ad omnimodam usque restitu-tionem impendere.

Sic etiam pro cultu divino a divo Ferdinando duo vasa vino redundantia e regiis vinearum decimis fundata, apud magistrátům montium singulis annis exigenda, quae multis annis negata, postea residuo vino post mortem reverendissimi et illustrissimi d. d. Martini, archiepiscopi piae recordationis, aliquantulum resarcita et ab eodem tempore rursus incipiendo retenta, quo deficiente coactum fuit capitulum Pragense, hinc inde mutuo accipere tantum vini, quantum indiguit pro quotidianis sacris ce-lebrandis, et non modicam pecuniae summam ex hoc debet. Quare tam camera quam magister montium ad executionem supra dietae fundationis sine ullo praetextu serio essent hortandi et impellendo

Redditus e bonis archiepiscopalibus vacante sede utilitati ecclesiae applieandi et quae non condito testamento post mortem relieta invenirentur; sic de abbatibus post inventationem, quae reverendissimo domino loeiordinario ad meliorem provisionem ecclesiae metropolitanae convertenda deberent exhiberi.

Pro sehola duo millia talerorum a SCMte donata in scholae exstructionem penes metropo-litanam ecclesiam numeranda demandentur. In eligendis et obtinendis primariis praelaturis hujus regni consentaneum erit, ut plurimum, si respectus personafum capitularium habeatur et archiepis-copus ante omnia hujus terrae incola et e corpore capituli nominaretur vel eligeretur.

Cum administrátor Lusatiae in judicialibus non sit absolutus, quod jurisdictionem ordinarii non possit exercere, salutare esset, ut per reverendissimum dominům lociordinarium provincia illa visi-taretur authoritate regia accedente, et exinde auxilio SCMtis a Sta sede Apostolica Pragensis metropolitana ecclesia uniretur cum ecclesiis et praebendis, ibique suffraganeus archiepiscopatus Pragensis, cum alium non habeat, collocaretur.

In margine: Vina pura et ad sacrificium apta in tabernis semper haberi possunt.