Tisztelt Képviselőház! Először magyarul, azután pedig szlovákul akarok felszólalni ehhez a javaslathoz és fel akarom olvasni azt az álláspontunkat, amit ebben az államban az ittlevő magyarság elfoglal (čte):

A képviselőház nyilvános fóruma előtt szögezem le azt, hogy ebben a respublikában nemcsak szlovák, nemcsak német, nemcsak lengyel, nemcsak rutén, hanem magyar kérdés is van. Innen jelentem ki, hogy a magyarság sem kulturális, sem gazdasági, sem közjogi tekintetben nem nyerte meg azokat a jogosultságokat, amelyeket garantáltak részére a csehszlovák államot megalkotók akkor, amikor Európa uj felosztása alkalmával ezt a köztársaságot megteremtették.

Mi ebben a respublikában mindnyájan érezzük a köztársaságnak abbeli konstruktiv hibáját, hogy ez a respublika két önálló jogi és közgazdasági életet élt államból: Ausztriából és Magyarországból állíttatott össze. Mindkét államban ezer éven át más kultura, más törvények és más közgazdasági érdekek fejlődtek ki. Ezek a külömbségek még ma is fenállanak azért, mert ez a két állam nem véletlenségből, hanem geofizikai alapon lévő kényszerüségből teremtődött meg. Éppen ezért egészen más módon és más utakon tudja elérni a szlovákiai és kárpátaljai, mint a történelmi országokban lévő lakosság a maga életének boldogulását.

Ez az indoka annak, hogy a magyarság pártjai már megalakulásuk óta állandóan Szlovákia és Kárpátalja autonómiájáért harcoltak. Mi magyarok a szlovák testvéreinkkel együtt . . . (Posl. Vallo: Mióta ismernek maguk szlovák testvéreket?) Én mindig ismertem. Kérdezze meg Hodža miniszterelnök urat, kérdezze meg dr Markovič alelnök urat, hogy nem én voltam-e az, aki mint bazini képviselő mindig a szlovákság érdekeit képviseltem. (Hluk. - Výkřiky posl. Vallo a dr Holoty.)

Místopředseda dr Markovič (zvoní): Prosím o kľud. (Stálé výkřiky posl. Vallo a dr Holoty. - Místopředseda dr Markovič zvoní.)

Volám p. posl. Vallo k poriadku. (Hluk. - Výkřiky posl. dr Holoty. - Místopředseda dr Markovič zvoní.)

Volám p. posl. dr Holotu k poriadku. (Hluk. - Výkřiky posl. Vallo. - Místopředseda dr Markovič zvoní.)

Volám p. posl. Vallo po druhý raz k poriadku. (Stálé výkřiky. - Místopředseda dr Markovič zvoní.)

Prosím o kľud a pána rečníka prosím, aby pokračoval.

Posl. dr Szüllő (pokračuje): Mi magyarok szlovák testvéreinkkel együtt kívánjuk azt, hogy a köztársaság kebelén belül minden nemzet saját földjén, saját sorsát maga intézze. (Hluk. - Různé výkřiky.)

Místopředseda dr Markovič (zvoní): Prosím o kľud.

Posl. dr Szüllő (pokračuje): Az autonómia alapját, amit kívánunk, a pittsburgi szerződés teremtette meg, Kárpátalja önkormányzatát maga a békeszerződés írta elő. Egyik föltételnek sem tett eleget a kormány és ez az oka a mostani megrendült helyzetének. Az itt lévő konszolidációt nem a fegyverek csörgetése, nem mások kardjára való támaszkodás, hanem a népek belső lelkületének megelégedése tudja csak garantálni. Meg kell, hogy értse a ko rmányzat azt, hogy másként itt boldogulást nem tud elérni, mintha teljes jogegyenlőség alapján megadja minden itt élő nemzetnek, ami őt isteni és emberi törvény szerint megilleti. (Potlesk poslanců spojených stran maďarských.)

Meine Damen und Herren! Im Namen des Klubs der Abgeordneten der Sudetendeutschen und karpathendeutschen Partei in seiner heutigen Stärke habe ich folgende Erklärung abzugeben:

"Getragen von dem stolzen Bewußtsein, Angehörige des großen deutschen Volkes zu sein, das in diesen Wochen Taten von weltgeschichtlichen Ausmaßen setzte, hat auch das Sudetendeutschtum in den letzten Tagen endgültig die Zersplitterung der Kräfte durch die Eingliederung des Bundes der Landwirte und der deutschen christlichsozialen Volkspartei in die sudetendeutsche und karpathendeutsche Partei überwunden. (Hluk. - Potlesk poslanců strany sudetsko-německé.)

Místopředseda dr Markovič (zvoní): Prosím o kľud. (Výkřiky posl. Beuera. - Potlesk trvá.)

Posl. Kundt (pokračuje): Das Sudetendeutschtum . . . (Hluk. - Výkřiky poslanců komunistické strany.)

Místopředseda dr Markovič (zvoní): Žiadam o kľud.

Posl. Kundt (pokračuje): . . . wird nun um die Sicherung seiner Lebensrechte in geschlossener Einheit und mit verstärktem Einsatz kämpfen. (Hluk trvá.) Diese politische Realität des Zusammenschlusses und des Kampfwillens zur Kenntnis zu nehmen und (Místopředseda dr Markovič zvoní.) unseren berechtigten Forderungen zu entsprechen, ist für Sie, meine Herren von der čechischen Seite, nunmehr ein unausweichliches Gebot staatsmännischer Klugheit und Voraussicht geworden und eine Gelegenheit, beides zu beweisen. (Předsednictví převzal místopředseda Langr. - Výkřiky posl. Śliwky.) Wir bedauern, daß wir noch keine Stimme gehört haben, die der Ausdruck solcher Erkenntnis wäre.

Gestützt auf die Versailler Machtordnung, die die bleibende Entmachtung und Niederhaltung der deutschen Nation in aller Welt bezweckte, konnte es für Sie zwar niemals vernünftig, wohl aber möglich erscheinen, in diesem Staat ein System auszubilden, das wir in seinen zahllosen Auswirkungen als ein System der Enteignung, der Rechtsminderung und politischen Minderbewertung empfinden mußten und das wir deshalb in nunmehr geschlossener Front zum Scheitern bringen werden. (Potlesk poslanců sudetskoněmecké strany.) Diese Versailler Machtordnung, auf einer Täusch ung und auf der Verneinung des Lebensrechtes eines ganzen großen Volkes aufgebaut, mußte vor einer neuen Rechtsordnung zurückweichen. Stärkere Mächte als Sie mußten diese Tatsache anerkennen und die entsprechenden Folgerungen daraus ziehen. Nur Sie allein glaubten bisher, die neue Entwicklung nicht zur Kenntnis nehmen zu müssen. (Posl. Špaček: Řekněte, co vlastně chcete!) Ihre Versuche, das Bestehen dieser Frage überhaupt zu leugnen und die späteren Versuche, mit Hilfe des Ausspielens eines bedingungslosen deutschen Aktivismus einer solchen Lösung auszuweichen, müssen auch Sie, meine Herren, als gescheitert anerkennen. Jeder Versuch, diese Politik etwa noch mit den deutschen Sozialdemokraten fortzusetzen, wäre sinnlos und von vornherein zum Mißlingen verurteilt. (Různé výkřiky. - Hluk.)

Místopředseda Langr (zvoní): Prosím o klid.

Posl. Kundt (pokračuje): Die Frage der Legitimation der SdP, für das gesamte Sudetendeutschtum zu sprechen, ist heute für das gesamte In- und Ausland endgültig klar geworden. An dieser Tatsache vorbeizugehen ist somit nicht mehr möglich, weder taktisch noch praktisch. (Potlesk poslanců sudetskoněmecké strany.)

Die bisherige Nationalitätenpolitik hat dem Lande keinen Frieden, dem Staat nur Schaden und uns nur Leid gebracht. Sie haben keine andere Wahl, als sich von der Überlieferung dieser Politik ein für allemal zu trennen. (Výkřiky posl. Kuta.) Wollen Sie erreichen, daß das Sudetendeutschtum den von Ihnen angedeuteten Lösungsabsichten auch nur einen Schein von Vertrauen entgegenbringt, so haben Sie zunächst Ihre Vertrauenswürdigkeit durch die Einhaltung der bestehenden und von Ihnen selbst geschaffenen Gesetze zu beweisen. (Sehr gut! - Potlesk poslanců sudetskoněmecké strany.) Die Durchführung der nach den Gesetzen längst fälligen Wahlen ist eine der Voraussetzungen hiezu. Der geänderten politischen Lage Rechnung tragend ist die Ausschreibung allgemeiner politischer Wahlen zur Bestätigung (Bravo! - Potlesk poslanců sudetskoněmecké strany.) des im deutschen Lager geäußerten Volkswillens demokratische Pflicht. (Potlesk poslanců strany sudetskoněmecké. - Výkřiky posl. Špačka.) Sie kennen unsere Klagen und Beschwerden. Sie wissen daher, wie Sie uns befrieden können, wenn Sie überhaupt wollen. (Sehr gut! - Potlesk poslanců sudetskoněmecké strany.) Aber rechnen Sie nicht mit Scheinlösungen und mit einer Nachgiebigkeit, die wir mit der Verantwortung für unser Volkstum nicht in Einklang bringen könnten. (Hluk.) Vergessen Sie auch nicht Ihre Verantwortung nicht nur vor Ihrem Volk, sondern vor ganz Europa. (Potlesk poslanců strany sudetskoněmecké. - Posl. Špaček: To se rozumí! - Posl. Beuer: Die Verantwortung für das deutsche Volk tragen nicht Sie!) Hinter uns steht das geschlossene Sudetendeutschtum. (Různé výkřiky.) Zweifeln Sie nicht mehr daran, daß nur eine grundlegende und mutige Lösung des nationalen Problems diesem Staate einen dauernden inneren und äußeren Frieden gewährleisten kann." (Potlesk poslanců strany sudetskoněmecké.)

Wysoka Izbo! Pozwolę sobie z tego miejsca . . . . (Výkřiky.)

Místopředseda Langr (zvoní): Prosím o klid.

Posl. dr Wolf (pokračuje): . . . złożyć następujące oświadczenie: Od lat 17 polska mniejszość w Czechosłowacji walczy o prawa, które przyznane jej zostały zarowno w konstytucji, jak i szeregu innych ustaw. Przez te 17 lat stosowana przez władze czeskie polityka nie tylko uniemożliwiała mniejszości polskiej korzystanie z wielu przysługujących praw, ale nawet czyniła wszystko, aby ludność polską jak najszybciej wynarodowić.

W ten sposób stan narodowego posiadania Polaków w Czechosłowacji był od r. 1920 stale zmniejszany pomimo protestów mniejszości polskiej, zgłaszanych w różnych formach i różnemi drogami, i pomimo wielokrotnych przyrzeczeń ze strony rządu, że akcja wynarodawiania zostanie wstrzymana, a krzywdy naprawione. (Hluk.)

Místopředseda Langr (zvoní): Prosím o klid.

Posl. dr Wolf (pokračuje): Polska ludność w Czechosłowacji od kilku lat żyje w największem naprężeniu nerwowem. W latach od r. 1934 do r. 1936, gdy ludność nasza poczęła się domagać stanowczo swoich praw, zagwarantowanych jej w konstytucji i ustawodawstwie Republiki Czechosłowackiej, wyrządzono jej doraźnie bardzo dotkliwe krzywdy. Zdawało się w drugiej połowie r. 1936, że nastanie zmiana w tem traktowaniu i że krzywdy i szkody, wyrządzone ludności polskiej zostaną naprawione.

Z trybuny parlamentarnej dnia 30. listopada 1936 złożyłem w formie zapytania do rządu memorjał ludności polskiej, przedstawiający faktyczny stan jej upośledzenia obywatelskiego i narodowego a obej mujący zasadnicze postulaty ludności polskiej. Postulaty te nie domagały się nic innego . . . (Výkřiky.)

Místopředseda Langr (zvoní): Prosím o klid.

Posl. dr Wolf (pokračuje): . . . jak tylko usunięcia krzywd, sprzecznych z ustawodawstwem Czechosłowacji i sprzecznych z jej konstytucja i stosowanie prawa i postępowania wobec polskiej ludności tak, jak to przepisuje konstytucja i ustawodawstwo Czechosłowacji. Odpowiedzi na piśmie nie otrzymałem od pana premjera dr Hodžy. Ale otrzymałem ustne zapewnienie, że postulaty te zostana rozpatrzone.

Jednakakowóż wkrótce potem te postulaty, które podał także swego czasu drugi zastępca ludności polskiej p. Junga w Zastępstwie Krajowem w Bernie, znalazły się jako przedmiot obrad i roztrząsań na posiedzeniu filji Československé národní rady w Morawskiej Ostrawie. Naturalnie forum to, złożone z najbardziej nacjonalistycznych czynnikików czeskich na naszym terenie, a limine postulaty te odrzuciło. Ludność nasza dowiedziawszy się o tem była zrozpaczona. Nie tak dla samego odrzucema, ale właśnie dlatego, że o postulatach polskich, przedstawionych rządowi, kazano decydować czynnikom, nie mającym z rządem nic wspólnego, czynnikom od samego początku nastawionym przeciwko ludności polskiej i jej potrzebom.

Gdy się pojawiła deklaracja rządu z dnia 18. lutego 1937, zaczęły znowu grać nerwy naszej ludności. Wszak ta deklaracja, odnosząca sie do mniejszości niemieckiej i do wszystkich innych mniejszości podkreśliła szczególnie, że sprawy mniejszości polskiej zostaną załatwione w duchu sprawiedliwości i braterstwa. Ludność nasza, licząca na szczerość tego przyrzeczenia zbierała się masowo na zgromadzeniach i wiecach i podkreślając dobrą wolę rządu, przedstawiała przez swoich mowców i w swoich rezolucjach to, czego się od rządu spodziewa.

Niestety upłynęło dużo czasu a sprawy nie ruszyły się z miejsca. Dużo czasu trzeba było, nim Komitet Porozumiewawczy jako jedyna reprezentacja całości ludności polskiej w Czechosłowacji . . . . (Hluk.)

Místopředseda Langr (zvoní): Prosím o klid.

Posl. dr Wolf (pokračuje): . . . . uzyskał przyjęcie przez pana premjera rządu. I na tem p rzyjęciu złożył do jego rąk w streszczeniu znowu te same postulaty, które swego czasu przedstawiono w memorjałach. Prosiliśmy wtedy gorąco, ażeby już raz radykalnie zajęto się sprawami mniejszości polskiej, przynajmniej zasadnicze jej postulaty spełniono i usunieto krzywdy, których doznała i wskutek których nieustannie cierpi. Pan premjer wtedy przyrzekł, że te postulaty zostaną rozpatrzone i spełnione, gdyż zgodne są z duchem konstytucji Republiki Czechosłowackiej.

Ze setek spraw w tych postulatach poruszonych ma być upaństwowione gimnazjum realne w Orłowej, ma być upaństwowionych kilka szkół polskich wydziałowych na terenie Śląska Cieszyńskiego. Narazie utrzymuje je jeszcze jak dawniej prywatnie Macierz Szkolna ze swoich środków.

Jeżeli jednak porówna się wielką ilość szkół czeskich, utrzymywanych na tym terenie przez państwo, szkół takich, które są przeznaczone dla wynarodawiania polskich dzieci, jeżeli się zważy, że coraz więcej takich szkół jeszcze dzisiaj się na naszym terenie buduje, jeżeli się stawia i utrzymuje coraz nowe ze środków państwowych i publicznych przedszkola czeskie w gminach polskich, to choćby te upaństwowienia były już faktem dokonanym, nie moglibyśmy przyjąć tego jako załatwienie zasadniczej sprawy.

Przeniesionych z powodów narodowościowych polskich kolejarzy wrócono, ale tylko część na dawne stanowiska a do dziś dnia nie zostali przywróceni właśnie przeważnie ci kolejarze, którzy zostali wierni swojej narodowości polskiej. (Posl. Śliwka: "Dziennik Polski" pisze, że już się spełniły!)

Místopředseda Langr (zvoní): Prosím o klid.

Posl. dr Wolf (pokračuje): Z komedjantami nie mówię. Przywrócono między innymi kilku takich, którzy ugięli się przed persekucjami, wpisali się do organizacji czeskich i oddali dzieci swe do szkół czeskich. Takie rozwiązanie kwestji powrotu kolejarzy nie może być dla nas rozwiązaniem.

Z robotników trzynieckich, których wymieniliśmy jako wydalonych ze służby z powodów polityczno-narodowych, nie przyjęto ani jednego z powrotem do trzynieckich hut. W ostatnich tygodniach ogłoszono, że na kolejach i pocztach na Śląsku Cieszyńskim w gminach z kwalifikowaną mniejszością polską zostaną umieszczone napisy i ogłoszenia i zostanie zaprowadzone urzędowanie także w języku polskim. Dotychczas tego niema jeszcze, ale ze strony czeskiej pojawiają sie głosy o wielkiem ustępstwie pod tym względem dla narodowości polskiej.

Takie głosy są właśnie przykładem traktowania naszej mniejszości, że jeżeli się wobec mniejszości polskiej stosuje prawo, płynące z konstytucji, - w tym wypadku z ustawy językowej § 2, - to uważa się to w kołach czeskich i wśród czynników urzędowych za ustępstwo i przywileje dla narodowości polskiej. Z tego jest widocznem, że traktuje się naszą sprawę tylko z ciasnego horyzontu medytowania nacjonalistycznego, które wychodzi ze zasady, wszystko dla nas, a nic dla mniejszości.

Postulaty nasze, złożone panu premjerowi w dniu 7. grudnia 1937 były jasne i powinne były zupełnie wystarczyć rządowi, dbającym o dobro swego obywatelstwa. Gdy jednak ludność nasza widzi, że nie robi się nic dla zasadniczego załatwienia sprawy i szuka się tylko drobnostek, by zmylić czujność ludności, która dba o swe prawa, to wtedy ona zwraca sie do swego Komitetu Porozumiewawczego i stawia mu pytanie: Gdzież jest spełnienie tych przyrzeczeń, któreście przynieśli z Pragi od najwyższych czynników rządowych? (Výkřiky posl. Śliwky.)

Místopředseda Langr (zvoní): Prosím o klid.

Posl. dr Wolf (pokračuje): Komitet Porozumiewawczy znowu wyprawia się do Rady Ministrów i tam w oddziele, przeznaczonym do załatwiania spraw mniejszości, złożył w dniu 10. marca spis całego szeregu spraw konkretnych, które miały być już załatwione na podstawie dawniej podanych postulatów.

Dotychczas cicho. Nie dzieje się nic dla mniejszości polskiej i dlatego oświadczam w jej imieniu, że ludność ta, jednocząc się coraz bardziej, nie ustanie w walce, dopóki zasadnicza kwestja mniejszości polskiej nie zostanie załatwiona, dopóki nie zostanie przywrócony polski stan narodowego posiadania na Śląsku Cieszyńskim z czasów przed rozczasu w tym stanie posiadania, dopóki nie zostana naprawione szkody, doznane od tego szasu w tym stanie posiadania, dopóki nie zostanie stworzona zagwarantowana możliwość życia i egzystencji dla polskiej ludności na ziemi jej przodków i dopóki nie zostaną stworzone podstawy swobodnego narodowego rozwoju tak dla całości naszej grupy narodowej, jak i dla pojedynczych jej członków.

Z tego, co dotychczas rząd i czynniki rządowe dla nas zrobiły, niema najmniejszych widoków, żeby w ten sposób kwestje zostały zasadniczo postawione i przeprowadzone. Do dzisiejszego dnia, oprócz paru spraw drobniejszej wagi, załatwienie całego szeregu najdotkliwiejszych bolączek polskiej mniejszości pozostaje w stadjum badań i rozważań, czyli w dalszym ciągu w stadjum obietnic - tak, jak gdyby przez kilkanaście lat nie było na to czasu.

Będę tu nie tylko formalnym reprezentantem polskiej ludności, ale również i wyrazicielem woli i nastrojów szerokich mas tej ludności, jeżeli stwierdzę, że mniejszość polska w Czechosłowacji nie może dotychczasowej taktyki obietnic uważać za dostateczną gwarancję radykalnej naprawy jej losu i dlatego zdecydowana jest wysunąć żądanie zasadniczego ustawowego uregulowania jej sytuacji w republice w formie nadania takich autonomicznych uprawnień, któreby nie tylko zabezpieczyły Polaków w Czechosłowacji przed dalszym ich wynarodawianiem, ale umożliwiły również przywrócenie odebranego im od r. 1920 stanu posiadania. (Výkřiky.)

Nie chcieliśmy nic innego, tylko to, co jest w konstytucji. (Potlesk.)